Van de auteur: Constructivisme, wat is de essentie ervan en hoe ziet het eruit? Het concept van constructivisme werd voor het eerst gebruikt in de werken van J. Piaget en J. Kelly in de jaren vijftig. de vorige eeuw. Het werd in gebruik genomen en kreeg de status van een concept na Watzlowiks artikel in de bundel ‘Invented Reality’ uit 1981. Laten we meteen het voorbehoud maken dat het constructivisme in de wetenschap en het constructivisme in de kunst niets gemeen hebben, behalve misschien de oppositie tegen het realisme en enkele gemeenschappelijke voorouders uit de filosofie, het kwaad van G. Vico, die op overtuigende wijze aantoonde dat we de ultieme waarheid alleen kunnen kennen in relatie tot wat we zelf hebben gecreëerd. Het constructivisme in de wetenschap is een fenomeen van de twintigste eeuw, dat in zijn fundamenten een beroep doet op psychologisch, sociologisch, neurobiologisch, taalkundig en antropologisch onderzoek. Constructivisme is een groep theorieën op verschillende wetenschapsgebieden die het idee van de constructieve aard van kennis, de taalkundige en cultuurhistorische conditionaliteit van interpretaties van de wereld en het pluralisme van de waarheid benadrukken. De wortels van het constructivisme liggen: de genetische epistemologie van J. Piaget, de categorisering van J. Brunner, het persoonlijk constructivisme van J. Kelly, de fenomenologische sociologie van P. Berger en T. Luckmann. De basis van het constructivisme is: de fenomenologische sociologie van A. Schutz, het symbolisch interactieisme van Mead, en de cultuurhistorische psychologie van L.S. Vygotski. Het sleutelbegrip van het constructivisme is construct. In algemene zin is een construct een ‘interpretatiesjabloon’. We kunnen onderscheid maken tussen verwante termen: ‘frame’, ‘gestalt’, ‘beeld’, ‘beeld’, ‘filter van perceptie’. Mijn favoriete metafoor om mijn begrip van een construct te beschrijven is een prisma. Laten we ons bewustzijn, hier en nu, voorstellen als een tunnel van aandacht, waarin natuurlijk nooit de hele veelheid aan objecten tegelijkertijd valt. Laten we ons deze tunnel voorstellen als een caleidoscoopbuis. We richten deze buis op een lichtbron (d.w.z. de ‘echte wereld’) en zien een levendig spel van vormen en kleuren, die fysiek ‘golven’ van licht zijn, gezeefd en vervormd door prisma’s met verschillende transmissiecapaciteiten en vervormende effecten. Zie ik een lichtbron op het moment dat ik in een caleidoscoop kijk die daarop gericht is? De vraag is filosofisch. Er zijn verschillende antwoorden op deze vraag binnen en buiten het constructivisme. Er zijn drie belangrijke: radicaal, sociaal en, los van elkaar, binnenlands. Laten we ze kort bekijken. Radicaal constructivisme Radicale constructivisten beschouwen de wereld liever zoals waargenomen door een levend systeem met het vermogen tot autopoiese, d.w.z. het genereren van nieuwe, inclusief zelfconstructieve elementen en orders. Wetenschappers die gewoonlijk in deze richting worden geclassificeerd, doen grotendeels een beroep op de analyse van het functioneren van biologische systemen en hogere zenuwactiviteit, cybernetische en taalkundige metaforen. Voor een radicale constructivist is elke kennis een vorm van organisatie van ervaring, inclusief de ervaring van communicatie. Bewustzijn, denken en intelligentie zijn hier dus fenomenen van taalkundige recursie, constructies in het algemene systeem van zelforganisatie van kennis, die in veel opzichten vergelijkbaar zijn met biologische organen. Elke persoon is, net als elk ander object, een soort draaikolk van informatie in de oceaan van communicatie. In lijn met het radicale constructivisme hebben zich theorieën ontwikkeld: het communicatieve constructivisme van P. Watzlawick, het radicale constructivisme van E. von Glasersfeld, de epistemologische isolatie van H. von Foerster, de autopoietische structuren van U. Maturana en F. Varela, de neurobiologische constructivisme van G. Roth, evenals de theorie van communicatie en zelforganisatie: N. Wiener, R. Ashby, G. Bateson. De werken van radicale constructivisten vallen op door hun ‘ontcijferbare precisie’; wetenschappers die tot deze beweging behoren, beginnen traditioneel met het uitpakken van hun eigen standpunt en gaan dan pas over tot de toepassing ervan, waardoor hun teksten een kristalheldere, consistente wiskundige vorm krijgen. berekening met een gedetailleerde uitleg van elke stap. Deze tekstentemper de geest en inspireer onderzoek. Sociaal constructionisme Deze richting vestigt de aandacht op de rol van het discours en het systeem van menselijke relaties waarin de wereld en het individuele zelf zijn geconstrueerd, op normen en standaarden van gedrag, op mentale processen die de invloed van cultuur op het individuele wereldbeeld bepalen. over de complementariteit van alle bestaande gezichtspunten en het contractuele karakter van elke kennis. Onderzoekers op dit gebied herinneren zichzelf en hun collega's vaak aan de noodzaak om afstand te doen van de pretentie de absolute waarheid te kennen, en om de vooringenomenheid van welke onderzoeker dan ook te erkennen. Wat volgens deze richting in de eerste plaats de moeite waard is om aandacht aan te schenken, is dat we de wereld niet individueel, in onze geest, construeren, maar gezamenlijk – in gesprekken en overeenkomsten met anderen, evenals in de praktijken die deze overeenkomsten conditioneren en consolideren. . Het individuele ‘ik’ voor vertegenwoordigers van deze beweging is, zoals G. Hermans het stelt, een complexe polyfone structuur met een narratief karakter, gevormd in relaties met andere mensen en gevormd door de verwevenheid van vele stemmen. Sociaal-constructivisme is naar mijn mening de eerste deur die gevonden wordt vanuit het cynische pluralisme van het postmodernisme naar iets nieuws. Het werk van de sociaal-constructivisten infecteert een soort nieuwe ethiek, een ethiek van ‘het vieren van verschillen’, respect voor verschillende standpunten, een ethiek van oprechte interesse in de werkelijkheid en menselijke interactie, in plaats van de arrogante deskundige positie van een rechter. zoals in de moderniteit, of de positie van een karikaturist, zoals in het ‘pure’ postmoderne. Voorstanders van sociaal constructivisme (constructionisme) vertrouwen op taalkundige, literaire en semiotische studies, narratologie, filosofie van de dialoog, theorie van taalhandelingen, filosofische ideeën van geesten als: F. Nietzsche, L. Wittgenstein, E. Giddens, M. Foucault, J. Deleuze, J. Lacan, J.F. Lyotard, J. Baudrillard, J. Derrida, M.M. Bakhtin, A.N. Chomsky en anderen. Als grondleggers van het sociaal-constructivisme worden beschouwd: K. Gergen, R. Harré, J. Shotter. Onder hun gelijkgestemden kan men ook noemen: J. Potter en M. Wetherell met hun discursieve psychologie, T. Sarbin en J. Brunner met hun narratieve psychologie en G. Hermans met zijn theorie van het dialogische ‘ik’. Vanuit het gezichtspunt van het sociaal constructivisme wordt alles wat we als mooi, goed, aardig, correct en waardevol beschouwen, geconstrueerd door taal in relaties met andere mensen, en bepaalt het ons en onze acties. De sleutelbegrippen voor sociaal constructivisme zijn: gemeenschap, relaties tussen mensen, sociaal contract, taal, discours, privilege en bevoorrechte positie, verhaal, dialoog, sociale praktijk. Binnenlands ‘bijna-constructivisme’ Ondanks het feit dat de binnenlandse menselijke wetenschap zichzelf lange tijd heeft gepositioneerd als ‘de werkelijkheid kennende’, hebben veel van de ideeën van onze wetenschappers het constructivisme nieuw leven ingeblazen. En in de eerste plaats is het onmogelijk om hier zo'n revolutionair als L.S. Vygotsky, die gewoonlijk wordt beschouwd als een van de grondleggers van het constructivisme, samen met J. Piaget. Een aantal van zijn ideeën worden momenteel actief gebruikt in een verscheidenheid aan constructivistisch onderzoek en praktijkgerichte gebieden van psychologie, taalkunde, pedagogie, sociologie en culturele studies. Dit is het idee dat het intrapsychische is afgeleid van het interpsychische, en dat alle hogere mentale functies van een persoon geïnternaliseerde sociale relaties zijn, en dat perceptie, memoriseren, denken en andere informatieprocessen onlosmakelijk verbonden zijn met teken-symbolische bemiddeling. We kunnen ook het bekende begrip van Lev Semenovich noemen van de psyche als een selectieorgaan, een zeef die ‘de wereld onder druk zet’ en verandert zodat iemand kan handelen, waarbij de werkelijkheid subjectief wordt vervormd ten gunste van het organisme. Je kunt ook enkele ideeën noemen van de activiteitsbenadering van A.N. Leontiev: het idee van de partijdigheid van het onderwerp, het idee van een ‘manier om de wereld te weerspiegelen’, die wordt beïnvloed door»