Dit is een gevoel dat kan worden uitgedrukt in de woorden: “Ik heb het gedaan!” verscheen aan mij toen de hele periode van het overlijden van mijn moeder achterbleef, de begrafenisdienst achterbleef en een paar dagen later gaven ze me een urn met as. Later heb ik met verschillende mensen kunnen praten die een soortgelijk pad hebben gevolgd. Ik hoorde hetzelfde van hen. Soms met andere woorden. En soms vonden mensen, zonder een woord te zeggen, dezelfde twee woorden: "Ik heb het gedaan!" Mensen praatten over zichzelf, of over wat ze van hun oudere familieleden hoorden. Er bleek zoveel gemeenschappelijkheid in te zitten. Het afscheid nemen van ouders is een van de belangrijkste taken in het leven. Maar niemand vertelt ons hierover. Noch in de kindertijd, noch in de adolescentie. Degenen die dit proces al van begin tot eind hebben meegemaakt, zijn het daarmee eens. Dezelfde belangrijke levenstaak als het stichten van een koppel, het baren en opvoeden van kinderen, het kiezen van een levenswerk. Tijdens gesprekken met mensen hoorde ik ook verbitterde opmerkingen over het feit dat ik er wel/niet op de beste manier mee omging. “C”, “C-min”. Alleen dit is een situatie waarin het belangrijkste is dat je er in principe mee om bent gegaan. Mensen hebben tijdens het proces soortgelijke toestanden gedeeld - je kunt niet met je angsten omgaan. Ze praten niet over deze levenstaak. Een kind of tiener leert hier iets over tijdens het leven in zijn gezin. Meestal gebruiken ze het voorbeeld van hun ouders, die hun ouders minachten. Sommige mensen worden geboren als hun grootouders al dood zijn. Iemand (meestal in gezinnen waar generaties gescheiden leven) is afgeschermd van dit proces. Ze laten het je niet echt zien, ze verschuiven de zorglast niet. Waar drie generaties in hetzelfde gebied wonen, zien kinderen en adolescenten het meeste en worden ze het meest betrokken. Dan weten ze meer over dit proces, omdat ze hebben geobserveerd, geleefd en deelgenomen. Alleen al het zien sterven van een ernstig zieke en de zorg voor hem is een voorbarige ervaring voor de psyche van een kind. Dit is mijn zoektocht naar een antwoord op de vraag: hoe kinderen en adolescenten voor te bereiden op deze levenstaak. Zonder jezelf onder te dompelen in deze ervaring terwijl het nog buiten je kracht ligt. En zonder het zo af te schermen dat je later niets meer hebt om op te vertrouwen als het tijd is om je ouders uit te zwaaien. Over deze ervaring gesproken. Vertellen. Gevoelens tonen terwijl u de volledige verantwoordelijkheid behoudt om ze te dragen. En aanwijzingen geven over waar ik middelen vandaan kon halen om te overleven. De urn met de as van mijn moeder bleef nog een jaar en vier maanden thuis. Ik was me intern aan het voorbereiden. Toen ik voelde dat het moment was gekomen, dat ik genoeg kracht in me had, begroef ik haar as. In augustus, op een warme, heldere, zonnige dag. En op die dag was er geen angst meer. Op deze dag had ik niemands steun of aanwezigheid meer nodig. Dit deel was goed te doen. En ik zou hierin alleen kunnen zijn. Bovendien wilde ik misschien alleen zijn. Mama heeft haar kleine plekje op aarde. Daar is haar kruis. En welke gevoelens er ook nog geleefd moeten worden... Anders, tegenstrijdig... Tegelijkertijd is er het besef dat alles in orde is, ik heb het gedaan! voor het programma "Systemische Gezinstherapie en Consulting" 2024-2026. Verjaardag 10e set. Start op 21-22 september. Omscholingsdiploma. Persoonlijk. Jekaterinenburg.