Hoe rijd je op je eigen tijger? De aanleiding voor het schrijven van dit artikel was het onderwerp dat een gast op het forum stelde over hoe je met je woede en agressie om kunt gaan. Is het altijd nodig om dit soort negatieve emoties te bestrijden door een wilsinspanning te leveren, of kan men leren ermee om te gaan zonder ze te onderdrukken en te verplaatsen naar somatische manifestaties (dat wil zeggen, op de lange termijn, naar ziekte van het lichaam)? De term agressie heeft veel betekenissen in de moderne wereld. Bijvoorbeeld, M.I. Enikeev definieert agressie in de Psychological Encyclopedic Dictionary (Moskou, 2010) als “destructief gedrag dat de objecten van agressie schaadt...”. Hij schrijft dat er een onderscheid bestaat tussen fysieke agressie (het toebrengen van fysieke schade) en verbale (uiting van negatieve gevoelens door de vorm en inhoud van verbale reacties: schreeuwen, krijsen, bedreigingen, vloeken, schelden). Er is directe agressie (direct gericht tegen een object of onderwerp), indirecte (kwaadwillige roddels, roddels, etc.), impulsieve en ongerichte agressie (uitbarstingen van woede, woede, die tot uiting komen in intense emotioneel-expressieve acties), instrumenteel (als middel van het bereiken van een doel) en auto-agressie (zelfbeschuldiging, zelfvernedering, zelfmoord). Ethologen beschouwen agressie als een evolutionair geëvolueerd, instinctief type reactie van levende wezens op specifieke situaties en stimuli (K. Lorenz). Volgens Adler is agressie in de eerste plaats een externe uiting van het machtsmotief. Agressie kun je ook zien als een typische reactie op frustratie (niet kunnen krijgen wat je wilt). In de sociale leertheorie wordt agressie beschouwd als een actie die wordt geleerd door observatie en imitatie van de acties van andere mensen, maar ook door positieve bekrachtiging van agressief gedrag (A. Bandura et al.). Agressief gedrag is een van de vormen van reactie op verschillende ongunstige fysieke en mentale levenssituaties die stress, frustratie en soortgelijke omstandigheden veroorzaken. Agressieve acties kunnen fungeren als: een middel om een ​​belangrijk doel te bereiken (zoals hierboven vermeld, dit is instrumentele agressie); een manier van psychologische ontlading (een middel tot emotionele ontlading); 3. een manier om de behoefte aan zelfbevestiging te bevredigen (machtsmotief, volgens Adler). Volgens L. Berkowitz zijn er twee voorwaarden nodig om agressief gedrag te laten ontstaan ​​en zich naar een specifiek object te verspreiden: 1. een obstakel dat zich voordoet op het pad van doelgerichte activiteit zou een reactie van woede bij een persoon veroorzaken; 2. een andere persoon zou worden gezien als de oorzaak van het obstakel. Omdat woede (woede) vaak ten grondslag ligt aan agressief gedrag, moeten we deze emotie gedetailleerder begrijpen. Zoals N. Linde schrijft: “Woede is een defensieve emotionele reactie die een individu aanmoedigt om de krachten die hem tegenstaan ​​te overwinnen om terug te vechten of iemand kwaad te doen, iemand aan te vallen...” (“Psychological Consulting”, 2011, P. 161) . In levensbedreigende situaties mobiliseert een dergelijke emotionele reactie de hulpbronnen van het lichaam en helpt het gevaar of obstakel te overwinnen. Woede wordt een probleem in gevallen waarin de boosheid duidelijk buitensporig is (“het treft mussen met een kanon”) of ontoereikend (“de situatie is “geen moer waard” of “maakt van een molshoop een olifant”). Sommige mensen beschouwen woede dan ook als het enige en universele middel om problemen op te lossen. Voor zo'n levenscredo krijgen ze veel problemen, vooral als ze op deze manier proberen hun interne probleem op te lossen (bijvoorbeeld om voor zichzelf op te komen, een doel te bereiken dat belangrijk voor hen is, of gewoon om emotioneel te ontladen, enz. ). Gewone en volkomen gezonde mensen hebben soms last van overmatige woede, omdat ze niet weten hoe ze ermee om moeten gaan. Ze plegen agressieve acties, die later zullen worden besprokenZe hebben spijt, bederven hun humeur en dat van anderen, en soms zelfs hun leven. Je kunt iemand veilige manieren bieden om woede te uiten: 1. Lichamelijke activiteit. Sla een bokszak, train in een sportschool, maak een actieve wandeling in de natuur, enz. 2. Brainstormen. Aanbieden op het moment van het begin van een woedeaanval, of tijdens het “slaan” van een bokszak, of tijdens het lopen, etc. denk: “Welke ideeën heb ik om in deze situatie een compromisoplossing te vinden? Waarom ben ik nu zo boos? Wat wil ik? Kan ik dit op een andere manier bereiken zonder woede en agressie? Dat wil zeggen, een soort ‘brainstormen’ doen, wat tijdens fysieke activiteit, en zelfs op het moment dat je net boos begint te worden, zeer effectief kan zijn. 3. Spel. Een persoon wordt uitgenodigd om te leren zichzelf niet lastig te vallen met woede en er niet tegen te vechten, maar te leren zijn woede in een spel te veranderen. Probeer bijvoorbeeld mentaal van buitenaf naar jezelf te kijken als je boos bent. Maar veroordeel jezelf niet tegelijkertijd, maar prijs jezelf integendeel op een speelse en goedaardige manier: “Wat ben ik dapper en sterk! Als ik deze kracht voor vreedzame doeleinden gebruik, wat een bergen kan ik dan verzetten!” Voel de trots en het plezier van hoe je je kracht richt op goede, nuttige daden, prijs jezelf opnieuw! Een ander oefenspel om je woede te beheersen wordt aangeboden door psycholoog I. Vagin in zijn boek “The Psychology of Evil” (St. Petersburg: Peter, 2001). Het spel “om woede te temmen” heet “Ride your own Tiger.” De essentie van deze oefening is om je woede voor te stellen als een tijger waarop je schrijlings zit. Leid de energie en kracht van de ruiter en de tijger mentaal naar waar het je in het leven ontbreekt: gezondheid, zelfvertrouwen, het oplossen van creatieve en andere problemen. In deze zin kunnen zowel woede als agressie fungeren als een kanaal van creatieve energie, die moet worden gebruikt voor goede daden, afhankelijk van iemands capaciteiten en discretie. 4. Technieken in EOT. We kunnen zeggen dat de creatieve transformatie van woede en agressie ook plaatsvindt in sessies van emotioneel-fantasierijke therapie (EOT) door N. Linde. In dit geval vindt de transformatie van woede in andere (positieve of neutrale) emotionele uitingen plaats door het werk van de cliënt met zijn eigen onderbewustzijn (de beelden ervan) onder supervisie en begeleiding van een psycholoog. Laat ik hier, als voorbeeld van dergelijk werk, een casus uit mijn praktijk geven, die een model illustreert met de titel ‘Woede als middel om het zwakke deel van de persoonlijkheid te beschermen’. Een casus uit de praktijk. De vrouw (laten we haar Polina noemen) ervoer woede, irritatie en ontevredenheid toen ze gedwongen werd te communiceren met het dronken gezelschap van haar neef, dat zich dagelijks bij haar landhuis verzamelde en vloeken uitspuugde naar de eigenaar van het huis. Tijdens een EOT-sessie voelde de cliënte iets “als een branderig gevoel, een kriebel” in haar keel. Het beeld van deze sensatie leek op een rood, brandend vuur (een typisch beeld dat bij EOT vaak woede symboliseert). Het bleek dat dit 'vuur' het beeld beïnvloedde van een klein licht hart in de buurt van Polina's borst. Dit tweede beeld symboliseerde precies dat zwakke deel van de persoonlijkheid van de vrouw, dat werd beschermd door haar woede in het beeld van vuur. Vervolgens werd de zogenaamde ‘energitisatie’-techniek gebruikt, oftewel het versterken van het zwakke deel van de persoonlijkheid. Tijdens de sessie gaf Polina veel energie voor de groei en ontwikkeling van haar ‘kleine, heldere hart’. Geleidelijk aan, tijdens het werk, begon het kleine hart te veranderen in een groot, volumineus, lichtgevend hart. Ondertussen werd het beeld van de brand steeds kleiner en veranderde in rook, die in de ruimte verdween. Polina voeldekalm, zelfverzekerd, veilig - een aangename warmte en ontspanning werd gevoeld in het lichaam. Bij een situationele controle reageerde ze kalm op het gezelschap van haar neef (in de verbeelding voorgesteld) en zei dat er geen onaangename sensaties meer in haar lichaam waren, en dat ze nu geen woede of verontwaardiging meer had. Toen Polina zich in het echte leven opnieuw in haar kritieke situatie bevond, liep ze kalm langs het gezelschap van haar neef, zonder extern of intern te reageren op hun beledigingen. Ze voelde zich zelfverzekerd, vrij - nu deden deze vloeken haar geen pijn. Volgens de theorie van de EOT-methode kan een agressor ons alleen pijn doen als er een zwak punt in ons zit (datzelfde zwakke deel van de persoonlijkheid dat onze persoonlijkheid nodig heeft). bescherming, liefde, steun). Alle aanvallen van de agressor zijn alleen gericht op deze ‘zwakke’ plek in de persoonlijkheid. Toen de cliënte in het hierboven beschreven geval haar zwakke deel van haar persoonlijkheid versterkte en ondersteunde, had ze geen woede meer nodig ter bescherming. In deze situatie werd het conflict opgelost dankzij het werk van de EOT-methode. Bij emotioneel-fantasierijke therapie zijn er andere technieken om met woede te werken: het loslaten van negatieve emoties met behulp van een denkbeeldig geluid; omzetting van de energie van een negatieve emotie in een positieve, enz. Al deze technieken worden in detail beschreven in de werken van de auteur van de EOT-methode, Nikolai Linde. Goede technieken voor het voorkomen van agressief gedrag en conflicten zijn verschillende ontspanningsmethoden (we zullen hier niet op ingaan, aangezien dit een apart groot onderwerp is), evenals de zogenaamde 'ik-berichten', die door iedereen kunnen worden gebruikt, niet alleen in de communicatie met volwassenen, maar ook met kinderen. ‘Ik-boodschap’ is een manier om de eigen emotionele toestand te reguleren, omdat daarbij wordt de energie van het emotioneel-affectieve vlak overgebracht naar het rationele, verbaal-communicatieve vlak. Tegelijkertijd vertelt iemand, in plaats van iemand anders de schuld te geven - "Jij-berichten", over zijn gevoelens die hij ervaart in een specifieke situatie. Hij zegt bijvoorbeeld: “Ik ben bezorgd (boos, enz.) dat je nu niet goed naar me luistert” in plaats van: “Je luistert nooit naar mij!” Volgens onderzoeksgegevens beschreven door R. Baron, D. Richardson (2001) is een redelijk effectieve manier om agressie te voorkomen ook het opwekken van onverenigbare reacties, dat wil zeggen reacties die onverenigbaar zijn met woede of openlijke agressie. Soortgelijke reacties en een daaropvolgende verzwakking van openlijke agressie kunnen bijvoorbeeld optreden als gevolg van het bekijken van humoristische materialen, strips, enz. Dergelijke technieken kunnen conflicten aanzienlijk verminderen, bijvoorbeeld in industriële omgevingen, kantooromgevingen, enz. In een dergelijke situatie kan een effectief middel om onverenigbare reacties op te wekken een bescheiden maar onverwacht geschenk zijn, onopvallende, oprechte lof (bijvoorbeeld iemand vertellen dat je zijn intelligentie, schoonheid, doorzettingsvermogen of andere kwaliteiten bewondert). Je kunt ook proberen je dader of tegenstander voor te stellen die je irriteert in de vorm van een grappig beeld, bijvoorbeeld een clown of iets anders dat je aan het lachen maakt. En in een situatie waarin in het openbaar vervoer op je voet wordt gestapt, kun je je een olifant voorstellen, die onhandig is en niet in een porseleinkast past. Je zou toch niet boos worden op een clown (of een ander grappig beeld voor jou) die je aan het lachen maakt, of op een olifant die zo geboren is? Als we het bovenstaande samenvatten, kunnen we zeggen dat er bepaalde manieren zijn om agressie te voorkomen en te corrigeren. Deze omvatten met name: 1. Veilige manieren om woede te uiten door te reageren: tegen een bokszak slaan, tegen een kussen slaan, papier scheuren, jezelf fysieke activiteit in welke vorm dan ook gunnen. 2. Manieren om met woede te werken door middel van ‘brainstormen’: bewustzijn van waarom ik momenteel boos ben.