“Hoe overleef je in een crisis!” Iedereen stelt zichzelf, bewust of niet, elke dag deze vraag. Het wordt gevraagd door bedrijfseigenaren die bijeenkomen op evenementen en tentoonstellingen van vakbladen, door huisvrouwen in de keuken en in de supermarkt, door klanten die naar het bedrijfskantoor komen, door gepensioneerden op de markt en door studenten in de kantine. Mijn klanten hebben mij dit vaak gevraagd. In tijden van economische crisis is het gebruikelijk om antwoorden op de overlevingsvraag te zoeken op het gebied van financiën en economie. Aangezien ik geen financieel adviseur ben, kan ik op dit gebied geen echt advies geven. Het antwoord heb ik gevonden op het kennisgebied waarin ik expert ben: de psychotechnologie. Omdat het artikel is gewijd aan manieren om te overleven tijdens een economische crisis, denk ik dat het passend is om het eens te worden over wat de hieronder gebruikte concepten betekenen. Voor een lezer die hier niet dieper op wil ingaan, is het beter om meteen over te gaan tot het lezen van de anticrisisaanbevelingen door de link te volgen: Als u geïnteresseerd bent, nodigen wij u uit om verder te gaan! In de sociologie, politieke wetenschappen en economische wetenschappen bestaat het concept van de economische mens - dit is “het idee van een persoon als een rationeel denkend subject dat zijn plannen en acties maakt op basis van het principe van het verkrijgen van maximaal voordeel” (Raizberg B.A., Lozovsky L.Sh., Starodubtseva E.B.. Modern economisch woordenboek - 2e ed., herziene M.: INFRA-M 1999) Een uitgebreidere definitie wordt gegeven in het boek “Politics. Explanatory Dictionary" onder de algemene redactie van Doctor of Economics. Osadchey I.M. ECONOMISCHE MENS (soms "rationele economische mens") Een individu dat zijn arbeid of zijn middelen op de markt in zijn eigen belang gebruikt. Een denkbeeldige persoon waarover sociologen al lang debatteren. De gevechten zijn luidruchtig en hevig, maar leiden meestal nergens toe vanwege de verwarring die de twee betekenissen van de term veroorzaken. In enge zin is hij een redelijke egoïst; in brede zin is hij een redelijk persoon, maar niet noodzakelijkerwijs een egoïst, die altijd handelt in overeenstemming met de algemeen aanvaarde principes van de conformistische economische theorie. ...Op een minder abstract niveau wordt echter aangenomen dat de economische mens een grotere hoeveelheid van een goed verkiest boven een kleinere... (de volgende eenheid van een goed zal voor hem een ​​minder waardevolle aanwinst worden dan de vorige) . Als we het probleem in meer algemene zin beschouwen, geldt dat, wanneer we kiezen uit twee verschillende soorten goederen, hoe meer een individu al van een goed heeft, hoe meer hij ervan wil hebben om het verlies van een eenheid te compenseren. van een ander.” “Psychologen hebben aangetoond dat individuen de volgorde van keuze niet volgen wanneer het ‘kader’ ervan verandert (mensen zijn bijvoorbeeld bereid risico’s te nemen wanneer er een keuze is tussen de mogelijkheid om te winnen en in de toekomst te blijven). dezelfde positie, maar neem geen risico's als je moet kiezen tussen in dezelfde positie blijven en verlies)” “De economische mens – in de breedste zin van dit woord – heeft echter de neiging maximale waarde te hechten aan nut, als financiële hulp aan Somalië maakt hem gelukkiger dan wat dan ook, hij geeft geld aan Somalië. De economische mens – in enge zin – besteedt te veel aandacht aan persoonlijk welzijn. Een veelgehoorde kritiek op de economische theorie is de veronderstelling dat de meeste mensen economische mensen zijn (of erger nog, zouden moeten zijn) in de enge zin van het woord. Economen rechtvaardigen zichzelf op hun beurt door te beweren dat een economisch persoon in feite altijd economisch is in de brede zin van het woord.’ We zijn dus bekend geworden met hoe economen en sociologen een persoon in zijn economische vorm zien. Laten we nu verder gaan met het concept van de economische mens in psychologische zin. Om economische activiteiten te kunnen ondernemen (werken, met geld omgaan, produceren, consumeren, een huishouden besturen, etc.) moet een persoon over een adequaat ontwikkelde functie beschikken. Ieder van ons heeft een subpersoonlijkheid die vanaf onze kindertijd wordt gevormd en zich gedurende ons hele leven ontwikkelt, die conventioneel een economische man kan worden genoemd. Uiteraard is de betekenis van dit concept enigszins anders dan in het bovengenoemdeOm de betekenis van de subpersoonlijkheid van de economische mens en zijn rol in het economische leven en de activiteit van een persoon duidelijker te maken, zal ik een paar woorden zeggen over wat er onder het concept van subpersoonlijkheid ligt. . dat niet de status van origineel claimt. Als ze het hebben over subpersoonlijkheid “bedoelen ze een bepaalde reeks houdingen, gedragsstereotypen, overtuigingen, drijfveren, enz., die alleen in ons bewustzijn een holistische, waarneembare vorm aannemen”. de definitie die de grondlegger van de psychosynthese, Roberto Assagioli, geeft, personificatie van subpersoonlijkheden. Dit hangt af van de kenmerken van het individu, levenservaring, kindergeschiedenis, het ontwikkelingsniveau van iemands verbeeldingskracht en nog veel meer. Een ontwikkelde subpersoonlijkheid heeft zijn eigen portret, eigenaardigheden van fysiologie, houding, bewegingen, intonatie en gezichtsuitdrukkingen die alleen eigen zijn aan. het, zijn eigen geschiedenis, zijn eigen overtuigingen en gerealiseerde waarden. Een voorbeeld van bureaucratieën die als het ware bekend zijn, kunnen ‘criticus’, ‘ideeëngenerator’, ‘beoefenaar-uitvoerder’ zijn, geactiveerd tijdens brainstormsessies die Walt Disney in zijn tijd met succes gebruikte bij het ontwikkelen van nieuwe producten voor de animatie studio. Een ander voorbeeld is het bekende psychologische en sociale model uit de transactionele analyse, de Krapman-driehoek, bestaande uit een ‘slachtoffer’, ‘vervolger’ en ‘redder’. Subpersoonlijkheden worden deelnemers aan interne conflicten, veroorzaken ambivalentie van iemands gevoelens en verlangens. als resultaat een afname van de levenskwaliteit en een lage efficiëntie van de economische activiteit. Subpersoonlijkheid is een handige manier om met jezelf te communiceren en jezelf te organiseren: "Spender, ik vraag je om me niet te verleiden om vandaag te gaan winkelen!" Tegelijkertijd verdedigt de Spender, die de wens van de hoofdpersoon voedt om te passen, proberen, onderhandelen, tellen, kopen, genieten van wat er is gekocht... een aantal persoonlijke waarden, bevredigt hij bijvoorbeeld de emotionele honger van een persoon in op deze manier. Maar tegelijkertijd ruïneert het in letterlijke, economische zin de eigenaar! Subpersoonlijkheden zijn er automatisch bij betrokken, een persoon is zich er niet van bewust en heeft er daardoor geen controle over. Dit automatisme leidt er vaak toe dat de waarden die door de subpersoonlijkheid worden gerealiseerd of de methoden voor de implementatie ervan (of beide samen) verouderd zijn en niet overeenkomen met de context van de situatie, hoewel ze nuttig waren (soms waren ze de enige optie voor gedrag) in het verleden. Het succes van een persoon in zijn carrière, zakenleven en gewone economische activiteiten hangt af van de toestand van de subpersoonlijkheid van de Economische Mens. Mee eens, ieder van ons kan zich een effectieve zakenman herinneren en niet zo veel, een goede huisvrouw en niet zo veel, een uitstekende verzorger en niet zo veel. In onze tijd is de Economische Mens zich steeds vroeger gaan ontwikkelen. Kinderen worden zich steeds bewuster van de prijzen, ze weten hoe ze geld van hun ouders moeten ontvangen (en dit is ook geen gemakkelijke klus), ze weten hoe ze het moeten beheren (niet één van hen heeft deze stukjes papier weggegooid en het in de war gebracht met afval), zijn ze steeds efficiënter in consumptie (maar helaas, ze zijn steeds minder efficiënt in het produceren van resultaten, wie wil het werk van een conciërge op een subbotnik doen, maar vraagt ​​​​niet eens naar het wieden van de tuin bij de datsja) De economische mens is een complexe mentale formatie die steeds complexer wordt naarmate het economische leven in de samenleving ingewikkelder wordt. Bent u het ermee eens dat nog maar weinig mensen wisten dat u via speculatie geld kunt verdienen op de beurs? Wat is speculatie? Een zeer dubbelzinnig concept! Heb ik het recht om te speculeren (waargenomen als synoniem voor ‘misleiden’) als al mijn voorouders eerlijke werkers waren? Het individu moet dit waardeconflict dus in zichzelf oplossen als iemand geld wil verdienen met valutahandel. En de kwestie van het economisch risico! Hoe zit het met de kwestie van rationeel en emotioneel bij het nemen van een investeringsbeslissing? Hoe zit het met de kwestie van eerlijkheid en het recht op beloning voor een gewone verkoopmanager? De vraag is: wat moeten we doen om de economische crisis te overleven...! Laten we eens kijken naar de academische psychologie, waar denkt die over?economische mens? De hieronder gepresenteerde materialen zijn afkomstig uit het werk van E.V. Ankudinova “Economische socialisatie als psychologisch fenomeen”, gepubliceerd in het 11e nummer van het TSPU Bulletin. Ze schrijft: “Gezien de bestaande soorten persoonlijkheden hebben wetenschappers een type economische persoon geïdentificeerd , dat wordt gekenmerkt door “creativiteit, bruikbaarheid, verlangen naar het nut van cognitie en activiteit, de activiteit van het denken” (E. Spranger) B.G. Ananyev beschouwde economische status in de structuur van de persoonlijkheid en beschouwde het als een van de fundamentele structurele elementen die iemand in staat stellen zich aan te passen aan de economische wereld om hem heen. “Een economisch persoon wordt gekenmerkt door economisch gedrag (zijn activiteiten als economische entiteit), economisch bewustzijn, economische rollen, die samen een manifestatie zijn van de subpersoonlijkheid Economische Mens. Economisch gedrag wordt bepaald door de perceptie, het begrip en het begrip van de situatie waarin iemand zich bevindt, gevolgd door zijn economisch handelen. De mate waarin iemand de bedreigingen van de toenemende economische instabiliteit tijdig waarneemt, begrijpt en begrijpt, zal bepalen of hij een lening met een hoge rente zal afsluiten of zijn consumentenclaims zal matigen! Maar hoeveel mensen zijn verleid door deze reclamezinnen over lange termijnen, lage rentetarieven en grote dividenden?! Maar dit is slechts een gesprek over een bepaalde rationele component. En hoeveel mensen hebben de werkelijkheid waargenomen, begrepen, begrepen, maar zich niet gerealiseerd, niet geaccepteerd. Wat stond in de weg? Dit is waar attitudes, ervaringen, emoties, waarden, vooroordelen, complexen, perceptiefilters, onbewuste voorkeursstrategieën, enz. aan het licht komen. “hobbels” op de weg naar de economische efficiëntie van een individu. Het gedrag van een economische mens kan worden geanalyseerd met behulp van een driecomponentenschema: - een cognitieve component, die bepaalt welke theoretische kennis iemand heeft over een specifiek onderwerp, welke ideeën hij heeft. gevormd of geleerd - een emotionele component, die de subjectieve houding van een persoon ten opzichte van de situatie bepaalt, zijn gevoelens zijn een effectief-dynamische component die de specifieke acties en acties van een persoon bepaalt, gebaseerd op de voorkeurshouding van de persoon ten opzichte van zichzelf en anderen identificeerde vanuit het model van persoonlijk succes verschillende basismodellen van de manifestatie van de Economische Mens: - het nemen van een model, waarvan de essentie is om je te onderwerpen aan de sterkere ter wille van het verkrijgen van je eigen voordeel, het uitbuiten - alles nemen wat je hebt; behoefte, de zwakkeren onderwerpen; sparen, verwerven - rijkdom vergaren door geen geld uit te geven en emotionele vervreemding van mensen in stand houden; markt - een aantrekkelijk imago creëren dat effectieve contacten met mensen bevordert. Welk model staat het dichtst bij u, heeft u zich afgevraagd? Het is duidelijk dat er in werkelijkheid geen zuivere typen bestaan; op verschillende gebieden van iemands economische activiteit zal hij zijn favoriete modellen demonstreren. De psychologische valkuil is dat ze de economische efficiëntie van een persoon al kunnen beperken, in plaats van bij te dragen aan zijn succes. En hij, het arme ding, denkt: “Ik doe alles zoals voorheen, kocht het goedkoper, verkocht het duurder, maar het werkt niet. werk!" (ondernemer) of “Waarom zit ik niet binnen het budget…roebels, ik heb altijd zo gekookt?” (huisvrouw) of “Op de een of andere manier waren er voorheen, met dezelfde acties, twee keer zoveel klanten?!” (bedrijfsmanager) De sleutel tot het overleven van onze soort in de oudheid was het vermogen om zich aan te passen! Er is zelfs nu niets veranderd. Niet alleen de jungle, roofdieren en weerelementen, maar een markteconomie – een wereld voor aanpassing, aanpassing. Het niveau van aanpassingsvermogen van de economische mens bepaalt zijn succes bij het bevredigen van alle niveaus van individuele behoeften, van basis tot hoger! Nu een paar woorden over de economische crisis! De crisis in de economie en de persoonlijkheid! Op het eerste gezicht is het niet erg logisch! Hier is de economische crisis en de economie van de staat, het bedrijfsleven, het bedrijf – een directe destructieve impact inalle diversiteit is duidelijk! De economische crisis lijkt voor velen ver weg en virtueel. Maar de staat, het bedrijf bestaat uit mensen, hij heeft geen andere denkende hoofden en doende handen, behalve de hoofden en handen van zijn werknemers. Zo doorbreekt de economische crisis de druk van de grenzen van de staat, het bedrijf en het bedrijfsleven en stelt indirect de kracht van de psychologische grenzen van ieder persoon op de proef. Het beïnvloedt de toestand van de economische mens in ieder van ons. Het maakt niet uit of een huisvrouw een budget van één maandsalaris van haar man beheert en bang is om het niet af te betalen, een student zich zorgen maakt over de baan van morgen en het verkrijgen van een gegarandeerde bron van inkomsten, een zakenman wordt verscheurd tussen opties voor economische beslissingen, een handelaar analyseert opgewonden grafiekcurven, of iemand anders! Het maakt niet uit wie betrokken is bij welke economische activiteit, tijdens een crisis voelen we allemaal acuut die onzichtbare oorzaak-en-gevolg-draden die ons verbinden met de economie als geheel. Deze draden worden titanium en worden strakker. Prachtig. Om de een of andere reden kwam de uitdrukking "in de nek" naar voren! Misschien zijn er gelukkige mensen die minder acute indrukken hebben van groeiende inflatie, catastrofale prijsstijgingen, bezuinigingen, ondergang, groeiende onzekerheid en onvoorspelbaarheid met betalingen, belastingen en uitgaven? Omdat de economische crisis de toekomst vooraf bepaalt, kijkt iemand er voortdurend bewust naar door middel van voorspellingen, nieuwsanalyses en voorspellingen. Onbewust doet hij hetzelfde, kijkt in zijn verbeelding naar toekomstbeelden. Maar vanwege het algemeen negatieve nieuws, het effect van emotionele besmetting, de werkelijke dagelijkse verslechtering van de zaken, zijn deze films inhoudelijk overwegend catastrofaal. Daarom overheersen angst en angst in het stadium waarin de crisis begint en zich ontwikkelt. Wanneer de crisis zijn hoogtepunt bereikt, een plateau bereikt en afneemt, beginnen depressieve toestanden de boventoon te voeren. Er zijn ook gevallen waarin de psyche het niet aankan en een persoon de enige uitweg voor zichzelf ziet: ziekte (psychosomatiek) of de dood. Het bedrijf rekent op het efficiënte werk van zijn medewerkers. En kunnen degenen die in de greep zijn van negatieve emoties, met volledige efficiëntie werken? De productiviteit daalt, de demotivatie groeit, de bedrijfswinstgevendheid daalt, werknemers... En zo dringt de crisis eindelijk door in de hoofden en emoties van mensen, en steeds meer in het veld van het bedrijf! Het bedrijf wordt armer en kan de werknemers geen garanties meer geven. Er ontstaat een pathologische cyclus. En het gezin als economisch systeem trapt in dezelfde val! Wanneer de zaken moeilijker worden voor de economie als geheel, worden de zaken ook erger voor de economische mens in ieder van ons. En zijn rol kan niet worden onderschat! Deze rol is immers van cruciaal belang bij het bevredigen van de basisbehoeften. Zelfs een gratis concert van een ster van wereldklasse zal je geen plezier bezorgen als er honger in je maag zit die niet je tante is! Je kunt je esthetische behoeften in de kunst niet vervullen als je geen geld verdient voor kaartjes! Als de economische mens relatief gezien niet gezond is, in psychologische valstrikken is gevallen, in een intern conflict vecht, dan lijden alle andere rollen (moeder, echtgenoot, vader, vriend, seksuele partner, specialist, zoon, enz.) eronder. de persoonlijkheid kan niet omgaan met de stress in het echte leven, neemt inadequate beslissingen, behaalt rampzalige resultaten. De gevolgen in de vorm van een ingestorte carrière of onderneming, een financiële ineenstorting, een verwoest gezin, de invasie van ziekten en een verloren identiteit zullen niet lang meer op zich laten wachten. In dit geval is het optimaal om contact op te nemen met een anticrisispsycholoog. Aan de ene kant is dit een specialist die kennis heeft van de economische psychologie, het bedrijfsleven en de wetten van het persoonlijkheidsfunctioneren in een organisatie, aan de andere kant beschikt hij over psychotherapeutische technieken, vooral op het gebied van het werken met persoonlijke crisistoestanden. U kunt uiteraard uw toevlucht nemen tot zelfhulp! Maar het klinkt mij altijd vreemd in de oren dat iemand als zelfhulp besloot zelf een oogheelkundige operatie uit te voeren, of besloot zelfstandig een complex huishoudelijk apparaat te repareren.?