Vorige week werd een film van Ksenia Sobchak uitgebracht over een cellist-oplichter, wiens slachtoffer verschillende vrouwen waren - mooi, succesvol en ongetwijfeld met voldoende kritisch denken ze ‘zichzelf schuldig’, ‘waar keken ze naar’, ‘het was nog steeds volkomen duidelijk vanaf het allereerste begin’, enz. Dit bracht onmiddellijk herinneringen naar boven aan het verschrikkelijke geval van de beroemde wetenschapper Oleg Sokolov die zijn afgestudeerde student in stukken hakte – toen velen beschuldigden zij of zij werd een slachtoffer - ze zeggen dat ze wist met wie ze aan het rotzooien was, hij was een typische misbruiker, hoe kon ze het niet zien. En als ze hem zag en bij hem bleef, betekent dat dat zij de schuldige was. Waar komt de overtuiging van veel mensen vandaan dat de slachtoffers zelf de schuldige zijn? Laten we proberen erachter te komen. Het beschuldigen van slachtoffers is een speciale term die verwijst naar het beschuldigen van het slachtoffer, en we hebben het niet alleen over slachtoffers van misdaden, bedrog en geweld, maar ook over degenen die ongelukken hebben overleefd die verband houden met eventuele rampen. Inwoners van Sotsji, die enige tijd geleden een orkaan en overstroming hebben meegemaakt en hun huizen zijn kwijtgeraakt, werden bijvoorbeeld door velen beschuldigd van het feit dat ze ‘hadden moeten nadenken toen ze op zulke plaatsen huizen bouwden of kochten’ is heel primitief: als iemand iets overkomt, betekent ongeluk dat iemand zich op de een of andere manier verkeerd heeft gedragen, ergens een verkeerde keuze heeft gemaakt - en daarom schuldig is. Dit effect wordt vaak 'witte jas' genoemd ('Jullie zijn allemaal dwazen, maar ik sta prachtig in een witte jas'). 'Wandelen' in een witte jas wordt geassocieerd met magisch denken, wanneer iemand er zeker van is dat hij zich gedraagt correct, zoiets zal hem niet overkomen. Misschien verdienden degenen met wie dit gebeurde gewoon: "Waarom overkomen zulke gevallen mij niet?", "Hoe kon je niet meteen begrijpen wat voor soort persoon dit is?" dat veel mensen die niet gewend zijn om na te denken, het idee dat onrecht anderen zomaar kan overkomen, zonder hun bijdrage, erg ongemakkelijk is. Zo iemand lijkt onbewust te redeneren: als tegenslagen chaotisch gebeuren, kunnen ze mij dan ook overkomen? Om zichzelf tegen dergelijke gedachten te beschermen, gebruiken mensen het zogenaamde concept van een rechtvaardige wereld. De Amerikaanse socioloog Melvin Lerner kwam als eerste tot deze conclusie toen hij het fenomeen geloof in een rechtvaardige wereld bestudeerde. In een van zijn experimenten liet hij proefpersonen een video-opname zien van het leerproces. Daarin zouden studenten (acteurs) elektrische schokken hebben gekregen omdat ze fouten hadden gemaakt. Sommigen van hen konden de les onderbreken en vertrekken, terwijl anderen deze mogelijkheid niet hadden. Op basis van de resultaten van een onderzoek onder degenen die de test hadden geobserveerd, werd vastgesteld dat zij de leerlingen die niet de kans hadden de les te onderbreken en weg te gaan, veel slechter behandelden dan degenen die wel de kans hadden, en dat de leerling daar misbruik van maakte. . Lerner schreef hierover het volgende: “…de loutere aanblik van een onschuldig persoon die lijdt zonder de mogelijkheid van beloning of compensatie motiveert mensen om hem lager te beoordelen om zijn karakter en lot in harmonie te brengen.” Geloof in een rechtvaardige wereld is niets anders dan een cognitieve vervorming die tot uiting komt in de overtuiging dat mensen krijgen wat ze verdienen op basis van hun kwaliteiten: de slechten zullen vroeg of laat worden gestraft, en de goeden zullen worden beloond. Dit is waar de wortels van zelfgenoegzaamheid liggen voor degenen die erop vertrouwen dat “alles als een boemerang zal terugkomen” voor hun overtreders. Hier komt ook het vertrouwen vandaan dat de slachtoffers van bedrog zelf verantwoordelijk zijn voor wat hen is overkomen. Hebben bepaalde mensen werkelijk de neiging om het doelwit van geweld te worden? Bijvoorbeeld vrouwen die keer op keer een partner vinden die misbruik maakt. Er is een heel dunne grens tussen het slachtoffer de schuld geven en begrijpen dat dit in feite gedeeltelijk een agressiereactie kan veroorzaken bij bepaalde mensen die daar vatbaar voor zijn (!). Maar heel vaak heeft het slachtoffer geen verantwoordelijkheid. Veel specialisten die met slachtoffers van misbruik werken, zeggen dat een van de weinige onderscheidende kenmerken van zulke mensen is dat zij:.