Machteloosheid is een zeer complex en pijnlijk gevoel. Het kan zo moeilijk zijn om het onder ogen te zien, dat je ‘door de betonnen muur heen wilt breken’ tot het laatst, alleen maar om te voorkomen dat je je eigen machteloosheid toegeeft. In het psychologisch werkproces moeten zowel de cliënt als de therapeut met dit gevoel omgaan. En het is heel belangrijk om de moed te vinden om het toe te geven. Alleen onder deze omstandigheden is het mogelijk om zo’n pijnlijk gevoel te beleven en te begrijpen waartoe ieder van ons de kracht en het vermogen heeft. Een psycholoog, die zijn eigen machteloosheid heeft ervaren, kan begrijpen hoe hij een cliënt echt kan helpen, terwijl de cliënt een pad kan kiezen dat zijn lijden zal verzachten. Cliëntcasus: Een jonge man kwam naar mij toe voor een consult. Zijn moeder is getrouwd met een tiran, hij misbruikt, vernedert en manipuleert haar. Ze verlaat hem niet uit angst dat hij zelfmoord zal plegen. De cliënt is een volwassene met een groot verlangen om zijn moeder te helpen, maar zijn pogingen om iets te veranderen zijn niet succesvol. Hij kwam naar het consultatiebureau om instructies te krijgen ‘over hoe hij zijn stiefvader vriendelijk en zorgzaam kan maken’. Hier moet ik als psycholoog iets doen wat voor een cliënt nog heel moeilijk is: zijn onmacht ervaren. De onmacht is om aan het verzoek van de cliënt te voldoen. Er bestaat geen advies of instructie die iemand anders op magische wijze maakt zoals wij dat zouden willen. Je kunt met elke deelnemer aan dit verhaal samenwerken. Je kunt met je moeder bespreken wat haar ertoe brengt met een tiran samen te leven en wat er zo beangstigend is aan het verbreken van deze relatie. Met mijn stiefvader over de aard van zijn agressie en manipulatie. Maar geen van hen kwam met een eigen verzoek bij mij op kantoor terecht. Ze zijn allemaal thuis, en om de een of andere reden blijven ze daar op hun gebruikelijke manier van leven. Nadat we met de cliënt al zijn verwachtingen van het werk en mijn capaciteiten als specialist hebben besproken, worden we het eens over de volgende bijeenkomst, en dan wacht ons een lang werk over het toegeven van onze onmacht om het leven van onze moeder te veranderen, over het accepteren van haar keuze, en over hoe om nu ons eigen volwassen pad te gaan en eindelijk te beginnen met het opbouwen van je leven. *De notitie is met toestemming van de cliënt gepubliceerd, herkenbare feiten en details zijn gewijzigd.